نامه حداد عادل به دولت : واژه "کاسپین" فارسی نیست/از دریاچه خ ز ر حذف شود
ارسال شده در: دوشنبه مارس 28, 2011 12:05 pm[color=black:536cf17cee]فرهنگستان زبان و ادب فارسی با ارسال نامه ای به کمیسیون فرهنگی هیئت دولت با تاکید براین که: واژه «کاسپین» فارسی نیست، از هیئت دولت خواستار حذف این نام از لیست نام های دریاچه مازندران یا خزر شده است.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی در نامه خود افزوده است این واژه «در زبان‌های اروپایی برای اشاره به دریای خزر به کار می‌رود. لفظ کاسپین برگرفته از نام قومی است که پیش از مادها در این سرزمین زندگی می‌کردند و کاسپی نام داشتند.»
در این نامه که به امضای غلامعلی حداد عادل رئیس این فرهنگستان رسیده، ابراز نگرانی شده به کارگیری این واژه در زبان فارسی «مجوزی خواهد شد برای به کار بردن مشتقات بسیاری از الفاظ ایرانی که در زبان‌های غربی بر اساس قواعد دستوری آن زبان‌ها ساخته می‌شوند.»
اما علی معلم دامغانی، رئیس فرهنگستان هنر این برداشت را نادرست خوانده، می گوید: «کسپین» واژه ای فارسی ست که تلفظ معرب و امروزی آن «قزوین» است.
معلم دامغانی افزود: «كاسپی‌ها قومی ساكن منطقه‌ی شمال بودند كه مركز آن‌ها همین شهر قزوین است و در حقیقت، هیچ تردیدی نیست كه ما دریاچه‌ی «كاسپین» نداریم. این دریاچه «كسپین» یعنی قزوین است و مردم قزوین هنوز هستند و زندگی می‌كنند.»
پیش از این نیز دکتر مهرداد بهار، اسطوره شناس ایرانی در بحث پیرامون تبارشناسی این واژه بر همین دیدگاه تاکید کرده و کسپین را واژه ای فارسی و صورت کهن قزوین کنونی دانسته بود.
علی معلم دامغانی که دیدگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی را به چالش گرفته افزود: «خزرها نیز قومی یهودی بودند در شمال دریاچه و امروز اگر دریاچه به نام آن‌ها تسمیه شود، ای بسا كه مالكان و مدعیان دیگری نیز داشته باشد. وقتی اعراب آمدند، دریاچه به نام «كسپین» بود كه این واژه تعریب شد. در حالی كه در بسیاری از متون، این دریاچه به نام «قزوین» است.»
علی معلم دامغانی به کارگیری واژه «خزر» را برای این دریاچه که از سوی فرهنگستان زبان فارسی برآن تاکید شده، خیانت دانست.
این برای چندمین بار است که کارشناسان زبان فارسی، ادیبان مختلف، آشکار و پنهان، دانش زبانی و پشتوانه ادبی غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی را به چالش گرفته اند. نمونه آن مصراع شعر سعدی: «بنی آدم اعضای یک پیکرند» است که به ضبط غلط و نادرست: «بنی آدم اعضای یکدیگرند» از سوی فرهنگستان حدادعادل به دولت ارائه شد و بر اسکناس های جمهوری اسلامی چاپ شد. این ضبط غلط مصراع شعری سعدی جنجال بزرگی به پا کرد.
علی معلم دامغانی با اشاره به این ضبط غلط شعر سعدی گفته است:امروز روی برخی اسكناس‌ها و در برخی موقعیت‌های رسمی به كوری چشم سعدی نه، به كوری چشم من حقیر نه، بلكه به كوری چشم حقیقت «بنی آدم اعضای یكدیگرند»
چندی پیش نیز احمد سمیعی‌گیلانی مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان فارسی، طی مراسمی در شهر كتاب مركزی تهران، از محافظه‌كاری و بی‌توجهی فرهنگستان به ادبیات معاصر و ادبیات مدرن ایران گلایه كرده بود و گفته بود: فرهنگستان‌ها محافظه‌كارند و معمولاً نه به ادبیات معاصر و نه به ادبیات مدرن توجه نمی‌كنند، به‌خصوص كه آن‌ها حتی رمان خواندن را نیز كار باارزشی نمی‌دانند.
علی‌محمد حق‌شناس از استادان زبان فارسی نیز در همین مراسم با اشاره به ضرورت نهادینه شدن رمان در ایران و بیان ملزومات آن پرداخت و گفت كه باید برای نهادینه شدن رمان در ایران تلاش گسترده صورت گیرد.
اما غلامعلی حدادعادل در گفتگو با خبرگزاری فارس به دفاع از عملکرد خود و این فرهنگستان تحت ریاستش برخاسته و گفت فرهنگستان از دستاوردهای زبان در رمان امروز بهره خواهد گرفت.
اما یکی از پژوهشگران زبان فارسی با انتقاد از نحوه نگرش حدادعادل در فرهنگستان ادب و زبان فارسی گفته است: زبان فارسی مهمترین و پایه ای ترین میراث فرهنگی ایران زمین و پایه استقلال و هویت ملی این کشور است. و کرسی ریاست فرهنگ زبان و ادب فارسی شایسته کسی ست که افزون بر شناخت ژرف از پویایی زبان، فارغ از گرایش های سیاسی جناحی روز باشد. و این دو ویژگی در شخصیت غلامعلی حداد عادل وجود ندارد.
منتقدان می گویند غلامعلی حداد عادل دقیقا به دلیل ناکارآیی و میانمایگی در شناخت زبان فارسی ست که از سوی محافل عالیرتبه قدرت به ریاست فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزیده شده تا چالش های سهمگین میان زبان امروزی و ارزش های سنتی را بسود آن ارزش ها حفظ کند.[/color:536cf17cee]
فرهنگستان زبان و ادب فارسی در نامه خود افزوده است این واژه «در زبان‌های اروپایی برای اشاره به دریای خزر به کار می‌رود. لفظ کاسپین برگرفته از نام قومی است که پیش از مادها در این سرزمین زندگی می‌کردند و کاسپی نام داشتند.»
در این نامه که به امضای غلامعلی حداد عادل رئیس این فرهنگستان رسیده، ابراز نگرانی شده به کارگیری این واژه در زبان فارسی «مجوزی خواهد شد برای به کار بردن مشتقات بسیاری از الفاظ ایرانی که در زبان‌های غربی بر اساس قواعد دستوری آن زبان‌ها ساخته می‌شوند.»
اما علی معلم دامغانی، رئیس فرهنگستان هنر این برداشت را نادرست خوانده، می گوید: «کسپین» واژه ای فارسی ست که تلفظ معرب و امروزی آن «قزوین» است.
معلم دامغانی افزود: «كاسپی‌ها قومی ساكن منطقه‌ی شمال بودند كه مركز آن‌ها همین شهر قزوین است و در حقیقت، هیچ تردیدی نیست كه ما دریاچه‌ی «كاسپین» نداریم. این دریاچه «كسپین» یعنی قزوین است و مردم قزوین هنوز هستند و زندگی می‌كنند.»
پیش از این نیز دکتر مهرداد بهار، اسطوره شناس ایرانی در بحث پیرامون تبارشناسی این واژه بر همین دیدگاه تاکید کرده و کسپین را واژه ای فارسی و صورت کهن قزوین کنونی دانسته بود.
علی معلم دامغانی که دیدگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی را به چالش گرفته افزود: «خزرها نیز قومی یهودی بودند در شمال دریاچه و امروز اگر دریاچه به نام آن‌ها تسمیه شود، ای بسا كه مالكان و مدعیان دیگری نیز داشته باشد. وقتی اعراب آمدند، دریاچه به نام «كسپین» بود كه این واژه تعریب شد. در حالی كه در بسیاری از متون، این دریاچه به نام «قزوین» است.»
علی معلم دامغانی به کارگیری واژه «خزر» را برای این دریاچه که از سوی فرهنگستان زبان فارسی برآن تاکید شده، خیانت دانست.
این برای چندمین بار است که کارشناسان زبان فارسی، ادیبان مختلف، آشکار و پنهان، دانش زبانی و پشتوانه ادبی غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی را به چالش گرفته اند. نمونه آن مصراع شعر سعدی: «بنی آدم اعضای یک پیکرند» است که به ضبط غلط و نادرست: «بنی آدم اعضای یکدیگرند» از سوی فرهنگستان حدادعادل به دولت ارائه شد و بر اسکناس های جمهوری اسلامی چاپ شد. این ضبط غلط مصراع شعری سعدی جنجال بزرگی به پا کرد.
علی معلم دامغانی با اشاره به این ضبط غلط شعر سعدی گفته است:امروز روی برخی اسكناس‌ها و در برخی موقعیت‌های رسمی به كوری چشم سعدی نه، به كوری چشم من حقیر نه، بلكه به كوری چشم حقیقت «بنی آدم اعضای یكدیگرند»
چندی پیش نیز احمد سمیعی‌گیلانی مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان فارسی، طی مراسمی در شهر كتاب مركزی تهران، از محافظه‌كاری و بی‌توجهی فرهنگستان به ادبیات معاصر و ادبیات مدرن ایران گلایه كرده بود و گفته بود: فرهنگستان‌ها محافظه‌كارند و معمولاً نه به ادبیات معاصر و نه به ادبیات مدرن توجه نمی‌كنند، به‌خصوص كه آن‌ها حتی رمان خواندن را نیز كار باارزشی نمی‌دانند.
علی‌محمد حق‌شناس از استادان زبان فارسی نیز در همین مراسم با اشاره به ضرورت نهادینه شدن رمان در ایران و بیان ملزومات آن پرداخت و گفت كه باید برای نهادینه شدن رمان در ایران تلاش گسترده صورت گیرد.
اما غلامعلی حدادعادل در گفتگو با خبرگزاری فارس به دفاع از عملکرد خود و این فرهنگستان تحت ریاستش برخاسته و گفت فرهنگستان از دستاوردهای زبان در رمان امروز بهره خواهد گرفت.
اما یکی از پژوهشگران زبان فارسی با انتقاد از نحوه نگرش حدادعادل در فرهنگستان ادب و زبان فارسی گفته است: زبان فارسی مهمترین و پایه ای ترین میراث فرهنگی ایران زمین و پایه استقلال و هویت ملی این کشور است. و کرسی ریاست فرهنگ زبان و ادب فارسی شایسته کسی ست که افزون بر شناخت ژرف از پویایی زبان، فارغ از گرایش های سیاسی جناحی روز باشد. و این دو ویژگی در شخصیت غلامعلی حداد عادل وجود ندارد.
منتقدان می گویند غلامعلی حداد عادل دقیقا به دلیل ناکارآیی و میانمایگی در شناخت زبان فارسی ست که از سوی محافل عالیرتبه قدرت به ریاست فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزیده شده تا چالش های سهمگین میان زبان امروزی و ارزش های سنتی را بسود آن ارزش ها حفظ کند.[/color:536cf17cee]
