[color=black:1cca1c2a33][align=justify:1cca1c2a33]نوروزبل (norozebal)، سال دیلمی (گیلان باستان)
نوروزبل به معنی آتش نوروزی و نام جشنی است که در نخستین روز از نوروز ما برگزار میشود. آغاز سال دیلمی است و در بزرگداشت آن شعله نوروزی میافروزند.
گاهشماری رایج میان مردم گیلکزبان کوهستانهای گیلان و غرب مازندران از وابسته به گاهشماری باستانی ایرانی(یزدگردی قدیم) بوده است. سالشماری یزدگردی قدیم، بنابر روایات ایرانی و همچنین براساس محاسبات نجومی، کهنترین سالشمار ایرانی محسوب میشود.
گاهشماری باستان دیلمی از دوران کهن تا زمان انتخاب یک روز کبیسه با نام ویشک (vishal) و نگه داشتن آن گاهشمار مورد استفاده مردم و حاکمان این منطقه بوده و سالیگردان محسوب میشد. یعنی آغاز سال، آنکه در ابتدای اعتدال بهاری قرار داشت، در هر 1315068/4 سال یک روز از مبدا (اعتدال بهاری) فاصله میگرفت. این چرخش تا 929 سال ادامه داشت و سر سال، 225 روز از مبدا فاصله گرفت و به نیمه تابستان و زمان خرمن و برداشت فرآوردههای کشاورزی و دامی رسید. این هنگام مناسبترین زمان برای پرداخت مالیات و خراج به حاکمان بود. از این روی با انتخاب یک روز کبیسه به نگاه داشت سال مبادرت ورزیدند و انجام این کار نخستین تجربه و اقدام در انتخاب سال و مبدا خراجی در گاهشماریهای ایرانی است.
با توجه به این موضوع مردم دیلمان وقتی که سر سال (آغاز سال) باستانی به نیمههای تابستان رسیده بود، با انتخاب یک روز کبیسه در هر چهار سال با نام «ویشک» سال را در همانجا که بود نگاه داشتند. پس زمان این اقدام مبدا جدید سالشماری دیلمی شد که این مبدا دقیقا برابر است با: روز دوشنبه هرمزد روز (اولین روز) از سال 5454 باستانی (یزدگردی قدیم) و 71082 روز پیش از مبدا شمسی هجری.
مراسم آغاز سال جدید(نوروزبل) به طور متغیر وابسته به محل برگزاری و نحوه قرار دادن پنج روز کبیسه، بین سیزدهم تا هفدهم مردادماه برگزار میشد.
مبدا تاریخی این مردم، نه یک رخداد سیاسی یا مذهبی، که یک رخداد کاملا علمی و البته مردمی است. دلیل اصلی این امر راحتی مردم کشاورز و دامدار و صنعتگر در دادن خراج و مالیات سالیانه بوده است. بنابراین، این مبدا، متعلق به اندیشه یا مذهب یا تفکر خاصی نبوده و تنها بر پایه مناسبات تولید بهوجود آمده و میتواند مورد وفاق تمام گیلکان، از هر اندیشه و مذهبی قرار گیرد.
ماههای سال دیلمی به این ترتیب است: نوروز ما، کورچ ما، ارایه ما، تیر ما، موردال ما، شریر ما، امیر ما، آول ما، سیا ما، دیا ما، ورفنه ما، اسفندار ما.
برای تبدیل سال هجری شمسی به دیلمی، باید عدد 195 و یا دقیقتر، عدد 616/194 را به سال هجری شمسی اضافه کرد. برای تبدیل سال میلادی به دیلمی نیز، باید عدد 426 را از سال میلادی کم کرد.
سال دیلمی، دوازده ماه 30 روزه دارد به علاوه پنج روز اضافه به نام پنجیک (Panjik) که به پایان ماه هشتم اضافه میشود که رویهم رفته 365 روز است. هر چهار سال یکبار، یک روز به عنوان کبیسه به نام ویشک بر پنج روز پنجیک اضافه میشود.[/align:1cca1c2a33][/color:1cca1c2a33]
[color=green:1cca1c2a33][align=center:1cca1c2a33][size=18:1cca1c2a33]*نوروز بل سال 1۵٨5دیلمی بر تمام مردم دیار باران و سبز کوچک جنگلی مبارک باد*[/size:1cca1c2a33][/align:1cca1c2a33] [/color:1cca1c2a33]
منبع : وبلاگ "پایگاه خبری تحلیلی داماش رشت"
من هم نوروز امسال رو به همه تبریک میگم
