تالارهای گفتمان هواداران داماش گیلان

توسط **pegah** » يکشنبه جولاي 17, 2011 12:34 pm

[size=18:738bf3526c]سردار جنگل، اسوه حماسه[/size:738bf3526c]

سرگذشت مردمی که در شمال ایران و در کنار دریای خزر زندگی می کنند به وقایع محدود جغرافیایی آن ناحیه منحصر نمی گردد و تاریخ محلی آن می تواند در بسیاری از زمانها، بیانی از حوادث عمومی ایران بوده باشد; همانطور که در پاره ای از قرنها منشا تحولات در دنیای اسلام و تاریخ ایران بمعنی اعم کلمه نیز بوده است. ساکنان این منطقه هرگز اجازه ندادند بیگانه متجاوزی به سرزمینشان پای نهاده و هر طور که بخواهد فرمان دهد; حتی خاندانهای باستانی که بر ایران حکومت می کردند نه تنها در مطیع ساختن آنان ناکام ماندند بلکه غالبا نمی توانستند از حملات مردم گیل و دیلم درامان باشند و ما نشانه های آن را از زمان هخامنشیان تا عصر ساسانی و پس از آن در دوران حکومت اسلام بسیار می بینیم.

گیلان در دامن حکومت سادات انقلابی پرورش یافت. مردم گیلان از ابتدای پذیرش اسلام، مذهب تشیع را برگزیدند و حال آنکه تا قرن هشتم (ه.ق) بیشتر مردم ایران بر مذهب تسنن بودند.

آل بویه، دومین حکومت شیعی بود که در شمال ایران تاسیس شد و دامنه حکومتش به تمام ایران و عراق گسترش یافت. حکومتهای شیعی آل اسحاق و آل کیا نیز در خطه گیلان رشد یافتند.

مهر و محبت مردم گیلان به فرزندان پیامبر«صلی الله علیه وآله » از ابتدای کوچ سادات به خطه شمال هویداست. هزاران سید علوی پس از شهادت امام رضا«علیه السلام » در پناه میزبانان شمالی خود در آرامش زیستند. دیلمیان حاضر شدند جان خود را در راه دفاع از علویان فدا کنند. شجاعت و جنگاوری مردان دیلمی در سپاه اسلام و حجب و حیای زنانشان آوازه تاریخ است. شمار باسوادان، نشریه ها، مدرسه ها و غنای فرهنگی استان گیلان، این خطه را از پیشتازان نهضتهای اسلامی و مردمی قرار داده است.

رشت از نخستین شهرهای ایران بود که دبستانهایی به سبک نو در آن تاسیس شد.

نخستین روزنامه های کشور تنها در پایتخت و چند شهر دیگر مانند رشت آغاز به کار کرد. شمار فراوان روزنامه ها در گیلان به هنگام انقلاب مشروطه به نسبت 13 روزنامه های کل کشور بود.

رشت از پیشتازان نهضت مشروطه بود. مجاهدان گیلانی نخستین رزمندگانی بودند که تهران را فتح کردند و به استبداد صغیر پایان دادند. روحانیون رشت هماره پیشتاز قیامهای مردمی و اسلامی بودند. نهضت مشروطه و هیات اتحاد اسلام گواهی صادقی بر این مدعاست. نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک خان، روحانی نستوه رشت دراوج خفقان و بیداد رضاخانی شکل گرفت.

رهبر این نهضت 7 ساله (1293-1300 ه.ش) یونس معروف به میرزا کوچک، فرزند میرزا بزرگ در محله استاد سرای رشت، در سال 1298 ه. ق چشم به جهان گشود .

وی علوم اسلامی را در مدرسه حاجی حسن صالح آباد و مدرسه صالح آباد و مدرسه جامع رشت پشت سر گذاشت. مدتی هم در مدرسه محمودیه تهران به ادامه تحصیل پرداخت.

میرزا مردی خوش هیکل، قوی بنیه، با چشمانی زاغ و چهره ای متبسم و بسیار متواضع و فروتن بود. مردم شیفته اخلاق او بودند. شعار او "من یتوکل علی الله فهو حسبه " بود.

میرزا کوچک خان که از روحانیون رشت بود، در قیام مشروطه شرکت داشت و در یکی از نبردها زخمی شد. وی که از نابسامانیهای آن دوران ناراحت بود، به فکر چاره برآمد و با گروهی از روحانیون رشت هیات "اتحاد اسلام" را تشکیل داد. اتحاد اسلام او شعارهای سید جمال الدین اسدآبادی و پیروانش را تعقیب می کرد.

میرزا کوچک برای پیاده کردن این اندیشه با آیت الله سید حسن مدرس -نماینده مجلس شورای اسلامی و برخی از روحانیون انقلابی دیگر نیز در ارتباط بود.

مرامنامه نهضت جنگل با قانون اساسی مشروطه بسیار نزدیک بود. در این مرامنامه آمده بود: حکومت باید در دست نمایندگی ملت باشد.

مرامنامه نهضت جنگل موادی را درباره حقوق مدنی،انتخابات، اقتصاد، معارف و اوقاف، قضاوت، دفاع، کار و حفظ الصحه (سلامتی) دربرداشت.

میرزا محمد رضا حکیمی، سید محمد روحانی، شیخ علی علم الهدی، سید عبدالوهاب صالح، میرزا محمدی انشایی، شیخ بهاءالدین املشی، میر منصور هدی، شیخ محمود کسمایی و میرزا هادی لاکانی از دیگر رهبران قیام جنگل بودند.

هفته نامه جنگل دیدگاههای انقلابیون را به گوش مردم می رساند. عنوان "نگهبان حقوق ایرانیان و منور افکار اسلامیان " بر بالای صفحه اول هفته نامه نقش بسته بود. در شماره ششم این هفته نامه از نخست وزیر خواسته شده بود که فرماندار و مسؤولان اداره های دارایی و دادگستری گیلان را منصوب نمایند. بنابراین جنگلیان به هیچ وجه در اندیشه تجزیه طلبی نبودند. هفته نامه نهضت جنگل درطول دوسال انتشار،انتقادهایی از دولت و شاه نمود و مردم را به نجات کشور از اشغال بیگانگان فرا خواند.

جنگهای سختی بین جنگلیها و نیروهای حکومت که دست نشانده بیگانگان - #* و انگلیسیها بودند در گرفت. انقلابیون در طول هفت سال مبارزه خسته و بی رمق بودند. نیروهای تازه نفس قزاق که از ساز و برگ نظامی خوبی نیز برخوردار بودند، به تعقیب و کشتار رزمندگان نهضت جنگل پرداختند. هفت سال نبرد با سربازان انزلیچی، انگلیسی و قزاقها جنگلیها را از پای درآورده بود. مردم گیلان که هماره به نهضت جنگل کمک می کردند، از ترس حکومت دیگر جرات یاری دادن به آنها را نداشتند. هر کسی که به جنگلیها کمک می کرد، کشته و خانه اش سوزانده می شد. سرانجام میرزا کوچک همراه دو نفر از یارانش برای جلب کمک از هوادارانش به سوی شهرستان خلخال به راه افتاد. اما در کوههای سر به فلک کشیده خلخال، گردنه گیلوان، در میان طوفان و برف و سرما در چهل و دو سالگی به شهادت رسید.

پرونده نهضت جنگل هنوز در قلب همه گیلانیها، ایرانیان و بلکه همه آزادمردان باز است.

مزار میرزا کوچک هم اکنون در بقعه سلیمان داراب واقع در دهکده سلیمان داراب رشت زیارتگاه عاشقان آزادی و آزادگی است. این بقعه بر آرامگاه سلیمان بن حمزه دارابی بنا شده است. بر صندوق بقعه تاریخ 953 (ه . ق) حک شده است. قبر میرزا کوچک جنگلی در قسمت شرقی بقعه قرار دارد. روحش شاد و روانش مشمول غفران و رحمت ایزدی باد.

منابع :

1- سماک امانی محمدرضا: سیمای رشت

2- میر ابوالقاسمی محمد تقی: گیلان از آغاز تا انقلاب مشروطیت