شاهنامه آموزنده ترین کتاب ادبی و

[SoHeiL-MusicIroni]

شاهنامه منظومه‌ای حماسی در مورد تاریخ اساطیری ایران از آغاز تا پایان دودمان ساسانیان است که ابوالقاسم فردوسی میان سال‌های ۳۷۰ تا حدود ۴۰۰ ه‍.ق سروده‌است. البته فردوسی شاهنامه را دو بار تدوین کرده است. نخستین تدوین شاهنامه در دورهٔ نوح دوم پسر منصور مقارن با ضعف دولت سامانی که نشانه‌هایی از زوال آن دولت پدیدار بود در ۲۵ اسفند سال ۳۸۴ در ۵۵ سالگی شاعر تا این ابیات به انجام رسید[۱]:
سر آمد کنون قصهٔ یزدگرد به ماه سفندارمذ روز ارد
ز هجرت سه‌صد سال و هشتادوچار به نام جهان داور کردگار

با توجه به تولد فردوسی در سال ۳۲۹ ه‍.ق او در سال ۳۸۴ ه‍.ق ۵۵ سال داشته است. با این همه از اشارات شاعر به ۶۰ و ۶۱ و ۶۳ سالگی خود در بخش ساسانیان برمی‌آید که بعدها هم در تهذیب و تکمیل آن می‌کوشید. شاهنامه‌ای که فردوسی به مدت شش سال از ۶۵ سالگی کوشیده بود که آن را به صورتی باب طبع محمود درآورد سرانجام در ۷۱ سالگی او آماده شد.
چو سال اندر آمد به هفتادویک همی زیر بیت اندر آرم فلک

آن گاه شاعر تاریخ این واقعه را سال ۴۰۰ هجری ذکر می‌کند.[۲]
ز هجرت شده پنج هشتاد بار به نام جهان داور کردگار

این اثر اهمیت بسیاری در فرهنگ ایرانیان و فارسی‌زبانان دارد و یکی از بزرگ‌ترین حماسه‌های جهان، مهم‌ترین نامهٔ اندیشهٔ سیاسی ایران‌شهری در دورهٔ اسلامی[۳]، شاهکار حماسی زبان فارسی، حماسهٔ ملی ایرانیان و بزرگ‌ترین سند هویت ایشان است.[۴]

شاهنامه اثری است منظوم در حدود پنجاه‌هزار بیت در بحر متقارب مثمن محذوف (یا مقصور) (فعولن فعولن فعولن فعل (فعول)). سرایش آن حدود سی‌سال به طول انجامید. فردوسی خود در این باره می‌گوید:
بسی رنج بردم درین سال سی عجم زنده کردم بدین پارسی