تاریخ پر غرور رشت

[damashi]

گیلانیان مردمی آریایی (ایرانی‌نژاد)‌ هستند. مورخان یونانی، گیلان را به نام‌های کاسپی، کادوز و کاتوش و گلای نام برده‌اند. رابینو، مؤلف کتاب ولایات دارالمرز گیلان، بر این باور بود که، گیلان از واژه اوستایی «وارنا» که نام ناحیه‌ای در شمال کوه البرز می‌باشد، برگرفته شده است.

الکساندر خودزکو در وجه تسمیه‌ی گیلان می‌نویسد:
«نام این ایالت که ساکنانش گاهی آن را گیل، زمانی گیلان و گاهی گیلانات می‌نامند در واقع معرف سرزمینی باتلاقی است. در گویش بومی مردم این سرزمین، گیل به معنای گِل به کاربرده می‌شود. و گیلان و گیلانات هردو شکل جمع این اسم هستند.»

«گیلان» که از «گیل» و «ان» بوجود آمده که نشان دهنده‌ی محل منسوب به قوم گیل می‌باشد. دکتر فریدون جنیدی نیز بر این باور است:
که آریاییان هنگام مهاجرت از ایران هر کدام، از محل وجای مشخصی در ایران مهاجرت کردند، نام آن منطقه خود را بر محلی که ساکن شدند،‌ نهادند.

فرانسوی‌ها که خود را از «گِل»ها می‌دانند و شباهت‌های زیادی که بین بیان و گفتار و نیز آداب و رسوم انزلیچی‌هایشان با گیلانیان وجود دارد خود گواه بر این مدعاست.

گیلان در دوران هجوم تازی‌ها (اعراب) دارالمرز نامیده می‌شد، زیرا حدود متصرفات اعراب در این نقطه پایان می‌یافت.

سرزمین گیلان قبل از صفویه به دو ناحیه‌ی «بیه‌پیش» و «بیه‌پس» مشهور بود و شهر رشت امروزی از نقاط عمده‌ی گیلان بیه‌پس محسوب می‌گردیده است.







افتادن گیلان به دست مغولها 85 سال پس آغاز حمله چنگیزخان مغول به ایران، گیلان هم هشتم دسامبر سال 1306 میلادی به دست ایلخان وقت مغول (حاكم بر ایران) افتاد و آسیب فراوان دید. مغولان هم مانند عربان قادر به عبور از كوههای البرز و حمله به گیلان و مازندران پوشیده از جنگل نبودند كه مردمی عمیقا میهندوست و وفادار به ایران داشته اند.

گیلان در زمان سلطان محمد خدابنده كه سلطانیه زنجان پایتخت او فاصله زیادی از گیلان نداشت تصرف و غارت شد. مغولان در چند منقطه گیلان نیز دست به كشتار مردم زدند.

مرکز گیلان شهر رشت است.


:::.. تاریخچه شهر رشت:
رشت، ابتدا قصبه ای بود كه در میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود قرار داشت و از این جهت نیز قدمت دیرینه دارد. ولی از جهت سابقه شهری، اولین بار حمدا... مستوفی، در قرن هشتم هجری، از این شهر نام برده است. نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده كه قبل از این دو، به آن بیه می گفته اند.
بیه در لغت نامه ها، رود و یا مصب بین دو رودخانه معنی شده است و چنین به نظر می رسد كه دلیل این نامگذاری، قرار گرفتن آن در میان دو رودخانه است كه به مثابه حفاظ و دیوار شهر محسوب می گردید.

وجه تسمیه رشت، در فرهنگ دساتیر، به معنی گچی كه بنّایان، سنگ و آجر را به آن محكم نمایند و در لغت نامه های انجمن آراء، آنندراج، فرس اسدی، لغت محلی شوشتری، برهان، ناظم الاطبا و لغت نامه جهانگیری:
چیزی كه از هم فرو ریزد ـ هر چیزی كه از هم فرو ریزد و فروپاشد ـ دیوار مشرف بر افتادن. گچ را نیز گویند كه بدان خانه سفید كنند ـ لجن و خاكروبه ـ خاک و گرد ـ خاک را گویند ـ رنگ كرده نیز معنی شده است.
دهخدا معتقد است، چون شهر رشت در سال ۹۰۰ هجری ساخته شده، بنابراین برای نام این مكان از ماده تاریخ آن استفاده كرده اند و كلمه رشت به حساب ابجد ۹۰۰ هجری است.






آبادانی شهر رشت، از زمان شاه عباس صفوی كه در آن زمان، به صورت قصبه بوده شروع شد و در زمان قاجار، به دلیل توسعه اقتصادی ایران و انزلیچی، گسترش پیدا كرده و نام قدیمی محلات شهر رشت، كه اكثراً بیانگر پیشه ساكنین آن است، در سفرنامه ها نیز آمده و جز دو سه مورد از آنها بقیه به همان نامهای قدیمی خود مشهور و معروف هستند كه عمده ترین آنها عبارتند از:

ساغریسازان ـ رودبارتان ـ خمیران زاهدان ـ دباغیان ـ كوزه گران ـ خمیران چهل تن ـ چله خانه ـ چمارسرا ـ استادسرا ـ پاسكیاب ـ سرخبنده ـ آتشگاه بیستون ـ صیقلان ـ زرجوب ـ كیاب ـ سبزه میدان ـ دو برادران (چهار برادران) كه از جمله محلات قدیمی شهر رشت محسوب میشود.
این بافت قدیمی، ضمن آنكه جزئی از میراث فرهنگی است و آثار و بقایا و سنن وآداب و رسوم دوران قدیم را تداعی می كند، می تواند از معضلات قابل توجه در بافت شهری این شهر نیز محسوب شود.

رشت كه به شهر بارانهای نقره ای معروف است. مركز استان گیلان میباشد و برای اولین بار نام آن در كتاب حدود العالم كه به سال ۳۷۲ هـ.ق نگارش یافته با صفت ناحیه بزرگ آمده است.

رشت از سال ۱۰۰۴ هجری قمری به فرمان شاه عباس مركز استان گیلان و مركز معاملات نوغان و ابریشم شد كه در آن زمان محصول اول گیلان بود. این امر موجب شد كه مالكان بزرگ و بازرگانان ایرانی، انزلیچی، یونانی و ارمنی كه تاجر نوغان ابریشم بودند به این شهر توجه كنند و شهر رشت رشد چشمگیری پیدا نماید.






ماین شهر از شمال به بخش خمام، از جنوب به دهستان لاكان، از غرب به صومعه سرا و از شرق به بخش كوچصفهان محدود میباشد. شهر رشت در وضع طبیعی خود جزء كوچكی از جلگه گیلان و دشت های جنوبی دریای خزر محسوب میشود.
این جلگه كه در دو حد جنوبی و شمالی خود بین كوه های البرز و نوار ساحلی قرار دارد، شهر رشت، بندر انزلی و لاهیجان را در بر گرفته است.


:::.. مسجد صفی (چاه صاحب الزمان):

از قدیمی ترین مساجد شهر رشت محسوب می شود و در یكی از محلات قدیمی شهر كه به همین نام معروف است قرار دارد. حسن بیک روملواین مسجد را مسجد سفید خوانده است و می نویسد كه شاه اسماعیل هنگام فرار از اردبیل به گیلان، چند روزی را نزدیک این مسجد گذرانده است و همچنین احتمال می رود كه پس از كشته شدن محمد باقر میرزا معروف به شاه صفی، نام «سفید» به مرور زمان پس از قتل او در جوار این مسجد به صفی تبدیل شده باشد. چاه صاحب الزمان (چاه صفی) چاهی است در این مسجد كه مردم به دیده احترام بدان می نگرند، شبهای جمعه بر سر این چاه می آیند و نامه ها یی را كه برای حضرت قائم نوشته اند در آن چاه می اندازند پس از انداختن نذورات در چاه، آب آن را برای تبرک و ادامه سلامتی با خود می برند و می نوشند.


:::.. مشاهیر علمی و فرهنگی استان گیلان :

رشت زادگاه و موطن مشاهیر علمی و فرهنگی بسیاری در زمان گذشته و معاصر بوده كه برخی از آنان نظیر پرفسور فضل ا... رضا (واصغ تئوری انفورحالیون)، پرفسور مجید سمیعی (پزشک برگزیده سال ۲۰۰۳ از طرف رویال كالج كانادا)، پرفسور حسن اكبرزاده (احراز كننده مدال درجه یک علمی از موسسه تحقیقات و علوم پاریس) و دكتر بهزاد (پدر زیست شناسی نوین ایران) دارای شهرت جهانی هستند كه تندیس آنها در یک اقدام كم نظیر توسط شهرداری رشت با هماهنگی شورای محترم اسلامی ساخته و در سبزه میدان رشت نصب شده است.
در این بخش به معرفی برخی از مشاهیر علمی و فرهنگی استان گیلان می پردازیم


:::.. درباره نام رشت






بنا به گمانی تلفظ دقیق این نام رِشت بوده که آن نیز از بن ریسیدن گرفته شده‌است و دلیل این نام گذاری مطرح بودن این شهر در تولید رشته‌های ابریشمی دانسته شده.
رشت به فتح ر به معنای مکان پست و زمین در گودی واقع شده میباشد. باتوجه به اینکه دریا در فاصله سی کیلومتری آن قرار دارد و ارتفاع بیست وچند متری پایین تر از سطح دریا (تقریباً هر کیلو متر حدود یک متر) زمانی که مسافران و بازارگردان‌ها (بازارمج‌ها) از شهرهای اطراف وارد آن می‌شدند به ناحیه‌ای که نسبت به زمین‌های اطراف آن در گودی قرار گرفته برخورد می‌کردند. با توجه به وجود بازارهای هفتگی و محلی در این شهر عبارت «رشتِ بازار» به معنی بازار درگودی قرار گرفته با حذف کلمه بازار آن به رشت تبدیل شد.

همچنین گفته می‌شود در ابتدا رشت به صورت انزلیچی بزرگ میان یک فضای جنگلی بوده و از آبادی‌های کهن ایران بشمار می‌رفته که نامش در کتاب حدودالعالم به سال ۳۷۲ هجری آمده‌است. در خصوص نام رشت هم نظرات متعددی وجود دارد. از جمله معروف به (بیه) یعنی مصب بین دو رود یا (دارالمرز) یعنی سرزمین پست و گود (جلگه) و یا به نظر علی‌اکبر دهخدا چون ساخت اصلی شهر در سال ۹۰۰ هجری بوده و کلمه رشت در حساب ابجد ۹۰۰ است این نام را انتخاب نمودند. قومیت مردم رشت گیلک و به زبان گیلکی با لهجه بیه پس تکلم می‌کنند. مذهب اکثریت مردم شیعه اثنی عشری است ولی تعدادی اقلیت مذهبی از سال‌های بسیار دور در کنار دیگر مردم رشت زندگی می‌کنند.

از دیگر دلایل نامگذاری رشت کلمه «رش» به معنی باران بسیار ریز میباشد. زیراآب و هوا در این منطقه تقریباً ۸ ماه از سال بارانی می‌باشد که نوع باران رش بوده و تا ۴ روز در هفته نیز ممکن است ادامه پیدا کند. در این صورت رشت یعنی مکانی که در آنجا باران به صورت مداوم می‌بارد و این در واقع خصوصیت اصلی این شهر است که میتوان آن را شهر باران نامید.


:::.. اماکن دیدنی رشت

:: بقعه خواهر امام

:: آرامگاه سلیمان داراب (آرامگاه میرزا کوچک جنگلی): دلاور نهضت جنگل

:: مجموعه شهرداری رشت

:: موزه سردارجنگل - خانه میرزا کوچک خان جنگلی (واقع در محله استادسرا)

:: موزه رشت (تاسیس ۱۳۴۹ - واقع در خیابان بیستون)

:: خانه ابریشمچی (واقع در میدان صیقلان)

:: خانه حاج میرزا خلیل رفیع (واقع در خیابان استاد مطهری که محل شورای اسلامی شهر رشت می‌باشد)

:: آرامگاه شهیدان (واقع در جوار بیمارستان پورسینا که آرامگاه چهار تن از شهدای * مشروطیت گیلان است)

:: پارک شهر رشت معروف به باغ محتشم (شامل پارک اصلی که سابقه آن به دوره ناصری می‌رسد و عمارت کلاه فرنگی و شهربازی)

:: بازار سنتی رشت (شامل میدان بزرگ و میدان کوچک و چهارسوق‌ها و کاروانسراها است)

:: بوستان ملت (واقع در چهارراه گلسار، ابتدای جاده انزلی)

:: موزه رشت (واقع در خیابان بیستون)

:: سبزه میدان (شامل کتابخانه عمومی و تندیس‌هایی از مشاهیر گیلان)

:: بقعه دانای علی (واقع در خیابان بیستون)

:: بقعه بی بی و زینب (واقع در خیابان عطاآفرین کوچه بی بی زینب)

:: پارک دانشجو (واقع در میدان یخ سازی)

:: موزه میراث انزلیچی گیلان (واقع در جاده رشت - تهران، پارک جنگلی سراوان)

:: کتابخانه ملی رشت (با قدمتی بالغ بر ۸۰ سال، واقع در خیابان اعلم الهدی)

[maysam]

اسم محله ما تو محله هایی که نام برده شد نبود
یه درخواستی از دوستان داریم اینکه هی یه موضوع رو چندین بار بعنوان تایپیک نزنن.مثلا همین موضوع رو میتونستیم تو یکی از تایپیکهایی که مربوط به گیلان و یا رشت بود بزاریم.اینجوری خواننده گیج نمیشه و میتونه تو یه تایپیک مطالب بیشتری رو بخونه

[MEHRDAD]

"افتادن گیلان به دست مغولها 85 سال پس آغاز حمله چنگیزخان مغول به ایران، گیلان هم هشتم دسامبر سال 1306 میلادی به دست ایلخان وقت مغول (حاكم بر ایران) افتاد و آسیب فراوان دید. مغولان هم مانند عربان قادر به عبور از كوههای البرز و حمله به گیلان و مازندران پوشیده از جنگل نبودند كه مردمی عمیقا میهندوست و وفادار به ایران داشته اند."

اینجاش یعنی چی؟ بالاخره افتاد یا نیفتاد؟!


راستی دوستانی که از این نوع مطالب راجع به گیلان یا رشت عزیزمون میذارند یه سرچی توی فروم سایت و بخش ها مربوطه بزنند. تو این مطلب قسمت تاریخچه رشت فکر کنم یکی دو باری قبلا تو مطالب دیگه توسط دوستان دیگه اومده اما قسمت های دیگه اش جدید بود به نظرم و البته جالب

[damashi]

مغول ها حاکم بر ایران شدن اما نتونستن به گیلان نفوذ کنن وکشت کشتار راه بندازن شاید اونموقع هم گیلانیا با مغولا توافق کردن
همونطوری که اعراب نتونستن به زور اسلامو به گیلان الغا کنن
گیلانیا خودشو تصمیم گرفتن مسلمان شن

[meraj130]

مرسی از مطلبه خوبت

[rezarashti]

جالب بود،مرسی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
عشق فقط رشت،تیم فقط داماش