تالارهای گفتمان هواداران داماش گیلان

توسط **MAZIYAR** » شنبه جولاي 09, 2011 7:31 am

رشت شهرباران(معماری خانه ها)

رشت تا چند دهه ی پیش به عنوان شهری با بام های سفالی شهرت داشت و مسافران و جهانگردان خارجی وقتی از معماری رشت سخن به میان می آوردند، همواره توصیفی از بام های شیب دار سفالی خانه های آن در نوشته هایشان ارایه می دادند.اما در حال حاضر خانه های رشت این ویژگی مهم معماری بومی منطقه را از دست داده و به ندرت خانه هایی که توصیف آن در سفرنامه آمده،در رشت مشاهده میشود و آنچه که در محلات قدیمی باقی مانده،عمدتا به وسیله ی دلال ها و بساز و بفروش ها به آپارتمان هایی چند اشکوبه مبدل گشته و بدین وسیله چهره ی قدیمی رشت و معماری بومی آن دستخوش تغییراتئ فراوانی شده است.
دیگر از خانه های قدیمی با حوض های بزرگ و کاشی های آبی و ردیف درختان پست و همیشه سبز شمشاد که بر ردیف منظم کاشته شده و سنگفرش حیاط که با ترنم دلنواز کتله موسیقی دلنشین در فضای خانه ها می پراکند،اثری نیست.هجوم معماری غیربومی خاطرات و تصاویر زیبا را به فراموشی سپرده است، و این تنها مختص شهر رشت نیست.

بام های سفالی و گالی پوش
شهر رشت از گذشته های دور به شهرباران شهرت یافته است،به سبب این موقعیت آب و هوایی و ریزش باران های تند و رگباری ، معماری پوشش بام خانه ها در این منطقه مستلزم داشتن بام هایی با شیب تند و دامنه های عرض است که از راکد ماندن آب در روی بام ها و آسیب آن به دیوارهای جانبی ساختمان و فرسایش آن جلوگیری میکند.از این رو در انزلیچی بام های گالی پوش با شیب تند و در شهرها بام های سفالی با دامنه های عریض،جهت مقابله با این عارضه طبیعی و باران های همیشگی،معمول بوده و جز ویژگی مهم معماری گیلان به حساب آمده است.

فضای درونی خانه:
برخلاف آپارتمان های امروزی،خانه های قدیمی رشت،خانه هایی با حیاط بزرگ سنگ فرش شده،با انواع درختان،چاه آب،حوض و عمارتی در وسط و عمدتا دو اشکوبه بود.تا اواخر دهه ی چهل خورشیدی قبل از لوله کشی آب رشت-انزلی،تمامی خانه های منطقه ی گیلان دارای یک چاه آب بود که در عمق های 2 تا 15 متری احداث میشد که مردم منطقه از آب برای شستشو و اشامیدن استفاده میکردند.برای بالاکشیدن آب از چاه از وسیله ای به نام "کرته خاله" یا طناب و گهگاه چرخ چاه استفاده میکردند.برخی از خانه های اعیان نیز دارای تلمبه های دستی انزلیچی به نام ناسوس بود.
*کرته خاله یا کرده خاله:وسیله ای شبیه عدد 7 که یک شاخه آن بلندتر از شاخه ی دیگر آن بود و از چوب یا نی ساخته میشود.
گفتم شاید بعضی از دوستان ندونند که گفتم یه توضیح کمی در مورد این وسیله که ریشه در تاریخ گیلان دارد بدم.

تقلید از معماری انزلیچی:
مادام کارلاسرنا درباره ی سبک معماری خانه های رشت می نویسد:
"در ایران ذوق و سلیقه اروپایی را تنها در ساختمان های آن شهر(رشت) میتوان سراغ گرفت."
وی همچنین مینویسد :"به استثنای بازار،که حال و هوای کاملا آسیایی دارد،خانه ها با بام های شیب دار و پوشیده از سفال،بیشتر شبیه به ساختمان های اروپایی هستند، تا ایرانی."
رابینو نیز در توصیف خانه های رشت به این مورد اشاره کرده و مینویسد:
"در هشت یا نه سال اخیر اسلوب خانه سازی رشت از خانه های بادکوبه تقلید میشود."
یک نمونه بارز و در عین حال باقی مانده از این گونه ساختمان ها،خانه ی اولین شهردار رشت،حاج میرزا خلیل رفیع میباشد که در یکی از کوچه های خیابان مطهری قرار دارد.این خانه که بعدها به مرحوم حاج زین العابدین اخوان بازرگان معروف رشتی فروخته شد،به پیشنهاد کمیسیون فرهنگی شورای اول شهر رشت از وراث مرحوم اخوان خریداری و توسط مهندس روبرت واهانیان،جهت استقرار مرکز شورای شهر بازسازی شد،این ساختمان دارای معماری انزلیچی است و بنا به گفته ی مهندس واهانیان،کل مصالح ساختمان از چوب است که با کشتی از انزلیچی وارد شده و در این جا به وسیله استادکاران و مهندسان انزلیچی مونتاژ شده است.این ساختمان دارای قسمتی صد ساله است.

طبیعت گیلان و فرسایش ساختمان ها:
گذشته از فروش و تخریب خانه های قدیمی و تبدیل آن به سازه های امروزی،طبیعت گیلان نیز نقش عمده در فرسایش و تخریب خانه ها دارد.به طوری که یافتن بناهایی با قدمت زیاد در این منطقه مشکل است.از جمله عواملی که باعث تخریب بنا در این منطقه میشود عبارتند از:
1-رطوبت دایمی هوا که چوب را به سرعت فاسد میکند و از بین میبرد2-خزه و علف های هرز که در بام خانه و سطح بیرونی دیوارها میروید و در آن شکاف ایجاد کرده و باعث فروریختن آن ها میشود3-آب باران که ساختمان را شسته و رفته رفته از استحکام آن می کاهد4-آتش سوزی و بادهای گرم

توسط **abere** » شنبه جولاي 09, 2011 8:20 am

توسط **arad** » شنبه جولاي 09, 2011 8:28 am

توسط **MEHRDAD** » شنبه جولاي 09, 2011 8:39 am

مطلب خیلی جالبی بود. تو یه جای آخرین مصاحبه ای که با مربی داماش گیلان داشتیم و در جواب آخرین سوالمون گفته بود ما از قدیم هم که تو تهران بازی میکردیم و از قبل از انقلاب و حتی بعد از انقلاب همیشه رشت رو یه شهر اروپایی با فرهنگ بالا میدونستیم که ..............(البته من اون قسمت رو تو مصاحبه صفحه اصلی سایت نیاوردم) . این مطلب خودش یه جورایی اون حرف رو تائید میکنه . رشت عاشقتم شهر من /13/